චන්දෝ මා බිලිඳේ නුඹ නාඬන්
ඉන්දෝ කොමලත නිරිඳුට දාවුන්
පතර බළැති සිරි කුන්ද විදාරණ
විතර බළැති සිරිධර පංචපාලන
බාලොලි ලං ලොලි ලන්න බිලින්ඳේ
නාඬන් දැන් එන්දෑ
දැන් දෙවිඳුන් මට දුන් ගරු රූපා
චන්දන කුංකුමයෙන් සැදි රූපා
රන්ගිර'ගින් පායයි මුළු දීපා
මන්මද දැන් දරු සුන්දර රූපා
චන්දෝ මා බිලිඳේ නුඹ නාඬන්
ඉන්දෝ කොමලත නිරිඳුට දාවුන්
පැන පැන අතු දිග සොඳ දළු කන්නා
ඉඟි බිඟි කරමින් බැම නටවන්නා
වට සිටි පැටවුන් ලඟ කැඳවන්නා
ඔන්න බිලිඳු රිලවුන් පැන යන්නා
චන්දෝ මා බිලිඳේ නුඹ නාඬන්
ඉන්දෝ කොමලත නිරිඳුට දාවුන්
අවර වෙන්න පෙර ගසට නගින්නා
උදා වෙන්න පළමුව හඬලන්නා
සදා පැටවු වට සාරා කන්නා
ඔන්න බිලිඳු සැවුලිඳු හඬලන්නා
චන්දෝ මා බිලිඳේ නුඹ නාඬන්
ඉන්දෝ කොමලත නිරිඳුට දාවුන් ...// (බාලොලි ලං ලොලි ලන්න බිලින්ඳේ)
ගායනය - පණ්ඩිත් ඩබ්.ඩී. අමරදේව සමග බෙංගාලි ගායිකා සචිත්‍ර මිත්‍ර
පද රචනය - ජන ගීයකි
ස්වර රටා - පණ්ඩිත් ඩබ්.ඩී. අමරදේව
පසුකාලිනව අමිතා වැදිසිංහ, සමිතා මුදුන්කොටුව ආදී විවිධ ගායිකාවන් සමඟ අමරදේවයන් මෙම ගීතය ගයා ඇත.
ඉපැරණි වැදි ජන ගීයක් ආශ්‍රයෙන් නිර්මාණය වෙච්ච මේ ගීතය අවුරුදු තුන්සීයක, හාරසීයක තරම් ඈත ඉතිහාසයකට අයිති වෙන ගීතයක්. දෙවන රාජසිංහ කියන්නෙ සෙනරත් රජුගෙත් කුසුමාසන දේවියගෙත් පුත් වුණු, කන්ද උඩරට රාජධානිය පාලනය කළ ශ්‍රේෂ්ඨ රජෙක්. රජවීමට පෙර මහා අස්ථාන සහ දේවරාජසිංහ යන නම් වලින් හැඳින්වුණත්, සිය පියාගෙන් අනතුරුව කිරුළ හිමිකරගැනීමෙන් පසු ජනයා අතර වඩාත්ම ප්‍රචලිත වුණේ “රාසිං දෙයියෝ” යන නාමයෙන්.
දෙවන රාජසිංහ ඈත සංචාරයන්හි යෙදෙද්දී ඔහු ප්‍රියකරන බිසවක් තමා හා රැගෙන යෑම හෝ, එම ප්‍රදේශයෙන් තාවකාලික බිසෝකමට ස්ත්‍රියක් පාවාගැනීම සිරිතක් වී තිබුණේ ලු. අලුත් බිසව තමාට ඉතා ප්‍රිය නම් ඈව මාළිගාවට කැඳවාගෙන ඒමත්, අන්තඃපුරයේ ඉඩ මදි වන විට පැරණි බිසෝවරුන් නිදහස් කොට යටත් නිලධාරීන්ට පාවා දීමත් ඔහුගේ සිරිතක්ව තිබුණු බව කියැවෙනවා. බලවත් පාලකයෙක් මෙන්ම, කඩවසම් රූපයක් ද හිමිව තිබූ බව කියන ඔහුට පෙම් සබඳතා වලින් අඩුවක් නොතිබූ බවයි ජනප්‍රවාදයන්හි පැවසෙන්නේ. මේ, එවන් එක් ජනප්‍රවාදයක්.
රාජසිංහ රජු රූමත් වැදි තරුණියක් සිය අන්තංපුරයට කැඳවා ගෙන ඇවිත් බිසවක් ලෙස තබාගෙන ඇත. ඒ වැදි බිසව තමන්ට දරුවන් නැති නිසා කතරගම දෙවියන්ට බාරයක් වූ බව සඳහන් වෙනවා පුතකු තමන්ට ලැබුනොත් තමන්ගේ කොණ්ඩේ කපලා දෙනවා කියලා කතරගම දේවාලේ අතුගාන්න. ඉතින් ඒ ආකාරයට ඇත්තටම ඇයගේ බාරය සපල කරමින් ඇයට පුතකු ලැබුනා. ඒ පුතා නලවපු ගීතය තමයි මේ චන්දෝ මා බිලිඳේ කියන ගීතය. මේ ගීය වැදි ජන ගී ආශ්‍රයෙන් තමයි නිර්මාණය වී තියෙන්නේ. ඇය වැදි බිසවක නිසයි ඇය මේ ගීය ගයා තම දරුවා නැලෙව්වේ.
සියළුම මවුවරුන් සේ ඇයද තම දරුවා නැළවීමට නැළවිලි ගීත ගැයුවාය. තමා නිතර දකින ලද වන වදුළු තුල වූ පරිසරය තම නැලැවිලි ගීයට නගා එහී අලංකාරත්වයත් රජුගේ තෙදවත් බවත් එක්විටම පැවසෙන සේ ඇය තම දරුවා නැළවූයේ ඉහත ලෙසටය. මේ බිසවට රජු විසින් ගරු නම්බු නාමයක් දී ඇත. කුංකුම ආදි අබරණ ලබාදී ඇත. එනිසා ඇගේ රැහැට හිරූ පැයූ සේ ආලෝකයක් ඇති වී තිබේ. මේ සියල්ලම ලක පතල බල ඇති රජු නිසාය. මා ඔහු සමීපයේ නිසා නොහඳා නිදියා ගන්නා ලෙස මේ මව දරුවාට කියයි.
අනතුරුව ඇය වනයේ රිලවුන් සැරිසරන අයුරු තම දරුවාට කියා දෙන්නීය. රිළවුන් පිළිබඳ විස්තරය චිත්‍රයක් මෙන් මනාව ගලපා ඇති'යුරු බලන්න. රිළවා අතු අග සිට බුදින ආකාකය, උසුළු විසුළු ස්වභාවය හා අනතුරකදී පැටවුන් ලං කර ගන්න අන්දම සිද්ධි දාමයක් ලෙස මවා පෙන්වීමට කවියා සමත් වෙයි. අනතුරුව කුකුළන් ගේ දින චරියාව ලෙස පැටවුන් සමග සාරමින් අහුලමින් කෑම, රාත්‍රියේ ගස් මත නිදා ගැනීම හා උදෑසනට හැඬලීම එලෙසම මනාව චිත්ත රූප ජනනය වන අන්දමින් පෙන්වා ඇත.
මේ ගීය මුලින්ම අපට අහන්න ලැබුනේ “සංස්කෘති සඟරාවට (1953 දී පල කිරීම ආරම්භ කළ) කිරිහාමි මොහොට්ටාල කියලා එක මහත්මයෙක් සැපයෙව්වට පස්සේ. ඉන් අනතුරුවයි අමරදේවයන් මේ ගීය තමන්ගේ නාද මාධ්‍යයෙන් අර්ථකථනය කරලා ගායනා කරන්නට යෙදුනේ. අමරදේව ගායනා කරන මෙම පද වැල කටවහරෙන් ආපු වැදි නැළවිලි ගීයක් ආශ්‍රයෙන් බිහි වූවක්.
(උපුටා ගැනීමකි)
